Drzewa, ptaki i budowla hydrotechniczna - próg piętrzący na rzece Zgłowiączce

W parku rośnie 65 gatunków i odmian drzew, w większości są to drzewa liściaste (53 gatunki). Na szczególna uwagę zasługują dojrzałe i stare drzewa, gdyż tworzą one siedliska lęgowe zwierząt. Dominują wśród nich dęby, jesiony, topole białe, wierzby. Dojrzałe drzewostany z dużym udziałem starszych drzew, zamieszkują dzięcioły. Ptaki te, jako jedne z nielicznych samodzielnie wykuwają dziuple. Rozmiar dziupli zależy od wielkości dzięcioła, który ją wykuwa. W Polsce największym dzięciołem jest dzięcioł czarny. Dziuple opuszczone prze dzięcioły chętnie zajmują inne zwierzęta np. sikory, szpaki, kowaliki czyli tzw. dziuplaki wtórne, a także ssaki (nietoperze, wiewiórki, kuny) i owady. Dzięcioły określa się mianem gatunków parasolowych, ponieważ ich działalność polegająca na umiejętności kucia dziupli pozwala żyć wielu innym chronionym, często rzadkim i ginącym gatunkom zwierząt. Oprócz naturalnych dziupli i tych wykutych przez dzięcioły, siedliskiem chronionych ptaków są budki lęgowe. W ubiegłym roku rozwieszono w parku 8 budek dedykowanych szpakom. Wszystkie zostały zajęte przez szpacze rodziny! Poznasz to po śladach: półksiężycowate pobrudzenia od ogona poniżej otworu wlotowego, a także pobrudzenia odchodami.

Ryc. poniżej: Model trocinobetonowy budki lęgowej dla wróbla i mazurka oferowany przez sklep internetowy budkilegowe.com. Model drewniany budki dla mazurka oferowany przez sklep internetowy Ussuri (www.ussuri.pl). Półotwarta budka dla kopciuszka, pliszki siwej i muchołówki szarej. (Zdjęcia z oferty producentów).

Montowanie skrzynek dla ptaków na terenach zielonych podnosi ich atrakcyjność siedliskową, wzbogaca różnorodność biologiczną, jest działaniem pożądanych i korzystnym dla przyrody. Warto więc kontynuować rozwieszanie budek także dla innych ptaków dziuplaków tj. sikor, kowalika, pleszki, nurogęsi czy pełzacza i muchołówki (wybierają budki typu półotwartego). Jeśli nie masz na swojej działce dziuplastych drzew ani budynku ze szczelinami i otworami, a chciałbyś zaprosić do siebie kopciuszka, pliszkę siwą czy muchołówkę szarą wykonaj lub kup półotwartą budkę. Budki należy wieszać przed rozpoczęciem sezonu lęgowego, najlepiej w lutym. Ważna jest odpowiednia wysokość 2-3 m oraz miejsce (nie może być bardzo nasłonecznione).

Zachęcamy. Pozytywne emocje zapewnione i oczywiście mniej dokuczliwych owadów w otoczeniu, gdyż nazwa muchołówka zobowiązuje. Przekonaj się sam.

Obserwując ptaki w parku można zauważyć sójkę zwyczajną (Garrulus glandarius).

Ptak ten jest najbarwniejszy spośród ptaków krukowatych Europy. Dobrze rozpoznawalny nawet z daleka po niecodziennym połączeniu ciemnej i jasnoczerwonobrązowej barwy z niebiesko-czarnym prążkowanym skrzydełkiem. Obie płcie ubarwione jednakowo i podobnej wielkości. Większość upierzenia brązowa o pastelowym, różowym odcieniu. Kuper i dolne pokrywy ogona białe. Na zaokrąglonych skrzydłach charakterystyczne lusterka: białe oraz niebieskie z czarnym prążkowaniem. Czoło białe z czarnym kreskowaniem, od dzioba gruby czarny wąs, boki głowy są czerwonobrązowe. Pióra sójek można czasem znaleźć wśród opadających z drzew liści. Jesienią bowiem stare ptaki się pierzą i łatwo zauważyć ich barwne pióra na ziemi.

Wrona siwa (Corvus corone) – gatunek średniego ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae), zasadniczo wędrowny, choć duża część osobników jest już osiadła (zwłaszcza populacje miejskie).

Wrona jest typowym przykładem powstania z jednego pierwotnego gatunku, pod wpływem ery lodowcowej, dwóch odmiennych form różniących się miejscami występowania, ale nie trybem życia (podzielono je na 2 czarne i 4 siwe podgatunki). Obie płci ubarwione jednakowo. Grzbiet i brzuch popielate, natomiast górna część piersi, głowa, skrzydła i ogon czarne z metalicznym połyskiem. Dziób czarny, masywny, nieco zakrzywiony. Tęczówki oczu są ciemnobrązowe. Tworzy wieloletnie pary. W porównaniu z gawronem ma masywniejszy dziób, bardziej zaokrągloną sylwetkę, płaskie czoło i całkowicie odsłonięte nogi. Mało płochliwa i bardzo szybko przystosowuje się do terenów zurbanizowanych i obecności człowieka, choć jest ostrożniejsza i czujniejsza niż kawki i gawrony, które też goszczą w Parku. Jest towarzyska i w trakcie migracji lub po okresie lęgów przyłącza się do stad kawek i gawronów (te są podobnej wielkości do wron).

Stałym bywalcem Parku jest kos zwyczajny (Turdus merula) to gatunek średniej wielkości ptaka częściowo wędrownego z rodziny drozdowatych (Turdidae). W Europie jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych członków tej rodziny, jest też jednym z najbardziej znanych ptaków. Długość ciała wynosi od 24 do 27 cm. Samce są zabarwione na czarno z żółtym dziobem. Upierzenie samic jest w dużej części ciemnobrązowe. Głośne i melodyjne pieśni godowe można usłyszeć w Europie Środkowej pomiędzy początkiem marca a końcem lipca już przed świtem, a także wieczorem i czasem w ciągu dnia. Pierwotnie kos był ptakiem leśnym. W dalszym ciągu można go spotkać w lasach, jednak w XIX stuleciu rozpoczął się proces synurbizacji. Kosy, zasiedlając początkowo parki i ogrody w pobliżu osad ludzkich, wkrótce przeniosły się także do centrów miast. Pożywienia szukają zwykle na ziemi. Odżywiają się przeważnie pokarmem zwierzęcym, głównie dżdżownicami i chrząszczami. Chętnie zjadają też jagody i inne owoce. Budują gniazda zazwyczaj wśród gałęzi drzew i krzewów.

Rzekę o każdej porze roku licznie zajmują łabędzie nieme, kaczki krzyzówki i łyski. Pomost i aleje to miejsce gdzie licznie gromadzą się gołebie dokarmiane przez przechodniów.

Całej braci ptasiej bardzo często towarzyszy łyska zwyczajna (Fulica atra) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny chruścieli (Rallidae).

Podczas spaceru można zobaczyć/usłyszeć kwiczoła, kopciuszka, gołębia grzywacza, kawkę, mazurka, wróbla, ziębę, sikorę bogatkę, szpaka, sierpówkę.

Poza ptakami Park to głównie drzewa i krzewy. Powierzchnia parku liczy sobie 40,18 hektarów, a zagęszczenie drzew i krzewów wynosi ok. 200 sztuk/hektar. W parku rośnie 65 gatunków drzew, w większości (53) liściaste.

Jedną z atrakcji parku jest wierzba płacząca, której pień niemal leży na powierzchni rzeki Zgłowiączki. Wierzbą żałobną 'Chrysocoma' (Salix × sepulcralis 'Chrysocoma'), inaczej wierzba płacząca 'Chrysocoma', wierzba nagrobna, wierzba żałobna to najpospolitsza sadzona w kraju wierzba ozdobna.

Postępujące obniżanie się średnich stanów wody i obniżane się dna koryta w odcinku włocławskim Wisły spowodowało niekorzystne zmiany w ujściowym odcinku rzeki Zgłowiączki. W celu wyeliminowania erozji wstecznej postępującej w górę tego dopływu w latach 80-tych około 300 m od ujścia wybudowano próg przelewowy. Kilka lat później zaistniała konieczność wybudowania kolejnego progu w miejscu połączenia się wód Zgłowiączki z Wisłą. Różnica poziomu zwierciadła wody pomiędzy obiema rzekami wynosi przy niskich stanach wody ponad 2 m.

Wiosną rzeka zaczyna żyć, kaczki krzyżówki spotykają partnerów. W wierszu Brzechwy nad rzeczką opodal krzaczka mieszkała kaczka dziwaczka. A cóż to za kaczka dziwaczka, czy ją znacie? Może byłą ona na przykład uciekinierką z domowej hodowli…? Kaczki krzyżówki o rozmaitym ubarwieniu odmiennym od gatunku to tak zwane sołtysy. Takie kaczki to mieszańce z rasami kaczki domowej. Sołtysów przybywa, ponieważ są to osobniki płodne, mogące przekazywać swoje geny na następne pokolenia.

Pamiętacie jakie ptaki można spotkać w trakcie wędrówki naszą ścieżką…?

Wielu z nas myli mewy i rybitwy. Uważamy, że mewy żyją nad morzem, a rybitwy na śródlądziu. Nie jest to prawdą. Obie te grupy ptaków związane są z wodą, ale i jedne i drugie można spotkać zarówno nad morzem, jak i nad wodami słodkimi.

Oto bardzo dostojna mewa śmieszka– (Larus ridibundus) zwana po prostu śmieszką, to gatunek mewy wielkości gołębia. W zawołaniu mewy śmieszki niektórzy słyszą śmiech. Coś w tym musi być, skoro nawet jej łacińska nazwa zawiera w drugim członie słowo ridibudndus czyli „śmiejący się”. Śmieszka to piękny ptak, który w szacie godowej pyszni się swoim czekoladowym kapturem, ciemno-czerwonym ostrym dziobem i czerwonymi długimi nogami. Białe półksiężyce okalają oko śmieszki z brązową tęczówką. Jest bardzo pospolita i najczęściej występująca mewa w naszym. Skrzydła są ostro zakończone, wąskie. Ogon i kuper są białe. Lotki są czarne z wierzchu poza ich przednimi krawędziami. Głowa w szacie spoczynkowej jest biała z niewielkimi ciemnymi plamami w okolicy pokryw usznych i oczu, a także czasami na wierzchu głowy. Młode osobniki są początkowo brązowo-szare z wierzchu i na głowie, mają brunatny dziób, żółciejący w zimie, czerwony u osobników dorosłych. Podobnie zmienny jest kolor nóg. Szata osobnika dorosłego kształtuje się w ciągu 2 lat.

Tracz nurogęś to ptak, który preferuje czyste jeziora, rzeki o wolnym nurcie, z zadrzewionymi brzegami. Zimuje na większych jeziorach, stawach, rzekach, bagnach.Jest to ptak monogamiczny. Gnieździ się w dziuplach, w szczelinach skał. Jeden lęg w roku. Samica składa 8 - 12 kremowych jaj. Wysiadywanie trwa około miesiąca. Młode opuszczają gniazdo dwa dni po wykluciu. Przez kilka tygodni pozostają pod opieką samicy. Po ponad dwóch miesiącach osobniki młode stają się lotne. Dojrzałość płciową osiąga w drugim roku. jest gatunkiem głównie rybożerny, z innych kręgowców żywi się także płazami, drobnymi ssakami, mniejszymi ptakami. W jego diecie nie brakuje również wodnych bezkręgowców.

Miejsce w którym teraz się znajdujesz oznaczone jest czerwoną gwiazdką a niebieskie kropki wskazują lokalizacje kolejnych punktów ścieżki edukacyjnej...